Kimler, Hangi Koşullarda Engelli Aylığı Alabilir?

Engelli aylığı 2022 sayılı Kanun hükümleri uyarınca bağlanıyor. Kanuna göre engellilere üç tip maaş bağlanabiliyor. 18 yaşından büyük olan ve engellilik oranı yüzde 70 ve üzerinde olanlara, 18 yaşından büyük ve engellilik oranı yüzde 40 ila yüzde 69 arasında olanlara ve 18 yaş altı engelli yakını olan kişilere maaş bağlanması mümkün. Ancak başka şartlar da var. 18 yaşından büyük olan, yüzde 70 ve üzerinde engelli olduğu tespit edilen kişilere aylık bağlanması mümkün. Ancak bu durumun sağlık kurulu raporuyla kanıtlanması gerekiyor.

EMEKLİYE BAĞLANMIYOR

Engelli aylığı almak için başvuran engellinin SGK’dan aylık veya gelir almıyor olması da şart. Emekli olmuş veya annesi veya babası üzerinden ölüm aylığı alan bir engelliye engelli aylığı bağlanmıyor. Engelli aylığı almak isteyen engellinin çalışmıyor olması da gerekiyor. Aylık almak için gerekli bir diğer şart ise engellinin yaşadığı hane içerisindeki her türlü gelir toplamının hane içinde kişi sayısına bölünmesi sonrası bulunan kişi başına düşen aylık gelir tutarının asgari ücretin aylık net tutarının üçte birinden az olması. Asgari ücret artışı sonrası bu sınır 392,4 TL’ye yükseldi.

SAĞLIK RAPORU ŞART

Bir kişinin engelli olarak değerlendirilebilmesi için oranının en az yüzde 40 olması gerekmektedir. Yüzde 40 ila yüzde 69 arasında oranı sağlık kurulu raporuyla tespit edilmiş kişilere de aylık bağlanması mümkündür.

Girişimci olabilirler

Engellilerin girişimci ve işveren olmaları da mümkündür. Bu konuda bir başarı örneği olan Ozan Ulusoy, ODTÜ Genç Girişimciler Topluluğu tarafından yılın girişimcisi seçildi. DOWN sendromlu genç girişimci Ozan Ulusoy, Down Reklam Ajansı’yla bu ödüle layık görüldü.

24 binlik kontenjan boş kaldı

Engellilerin istihdam edilmesini sağlamak üzere İş Kanunu’nda 50 ve daha fazla çalışanı olan özel sektör işyerlerinde yüzde 3, kamu işyerlerinde ise yüzde 4 oranında engelli istihdam etmesi bir zorunluluktur. Ancak ne yazık ki, İŞKUR verilerine göre Ekim 2015 itibarıyla 111 bin 919 engellinin istihdam edilmesi gerekirken, 24 bin 178 engelli kontenjanı doldurulamamıştır. Kamuda son dönemde yapılan atamalarla doldurulamayan kontenjan sayısında önemli azalmalar yaşandı. Ancak özel sektörde halen ciddi bir istihdam sorunu yaşandığı görülüyor.

BAKAN KİŞİ DE ALABİLİR

18 yaşından küçük engellilerin kendilerine değil, yakınlarına engelli aylığı bağlanmaktadır. Bu aylığın bağlanması için de bazı şartların varlığı gerekmektedir. 18 yaşından küçük engellinin SGK’dan aylık veya gelir almıyor olması, sigortalı olarak çalışmıyor olması ve en az yüzde 40 oranında engelli olduğunun sağlık kurulu raporuyla tespit edilmiş olması şarttır.

2022 Engelli Aylığı Almak İçin Gerekli Belgeler

Nereye, Nasıl Başvurulur?
2022 sayılı Kanun uyarınca bağlanacak aylıklara ilişkin başvurular, kişilerin adrese dayalı nüfus kayıt sisteminde kayıtlıikametgâhının bulunduğu Vakfa yapılır.
Başvuruların şahsen ve yazılı olması esas olmakla birlikte başvuru işleminin kanunî temsilciler tarafından yapılması hâlinde mahkemeden alınmış karar örneği, vekil tarafından başvuru yapılması hâlinde vekâletname örneği başvuru formuna eklenir.
2022 sayılı Kanun uyarınca bağlanacak aylıklara ilişkin olarak Vakıflar tarafından yapılacak tüm iş ve işlemler sistem üzerinden 2022 modülü kullanılarak gerçekleştirilir.

Aylıktan faydalanamayacak kişiler?
Hangi ad altında olursa olsun sosyal güvenlik kurumlarından bir gelir veya aylık hakkından faydalananlar ile isteğe bağlı prim ödeyenler dâhil olmak üzere sosyal güvenlik kurumlarına uzun vadeli sigorta kolları kapsamında sigortalı olmayı gerektirecek şekilde bir işte çalışanlar,
31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanlar (Provizyon sorgusu sonucu kapsamı 60/g olarak görülenler),
Muhtaçlık sınırına eşit veya üzerinde nafaka bağlanmış veya bağlanması mümkün olanlar,
Muhtaçlık sınırına eşit veya üzerinde mahkeme kararıyla veya bir mevzuat gereği bağlanmış devamlı bir geliri bulunanlar,
Herhangi bir şekilde muhtaçlık sınırına eşit veya üzerinde devamlı gelir sağlayan ya da sağlaması mümkün olanlar,
Kamu veya özel kurum ve kuruluşlarda iaşe ve ibateleri dâhil olmak üzere sürekli bakımı yapılan veya yaptırılanlar (Huzurevi, Bakım Merkezi vb),
Malları ve gelirleri devredilerek bir sözleşmeyle gerçek veya tüzel kişilerce kendilerine bakılanlar.

Yaşlı aylığı kimlere bağlanır?
65 yaşını doldurmuş olan,
Aylıktan faydalanmayacak kişiler arasında sayılmayan
Hane içinde kişi başına düşen geliri, (2014 İlk altı ayı için 255,22TL)’den az geliri olan kişilere bağlanır.

Aylık Bağlama Süreci Nasıldır?

  • 1. Adım: Başvuru sırasında başvuran tarafından EK-1 ‘de yer alan Aylık Başvuru Formu imzalanır.
  • 2. Adım: Başvuruda bulunan kişilere EK-1 ‘de yer alan Başvuru Alındı Belgesi verilir.
  • 3. Adım: Sosyal incelemesi yapılır (Sosyal inceleme, hane ziyareti ve çevre araştırmasından elde edilen bilgilerden oluşur.Sosyal inceleme; başvuru formunda beyan edilen bilgiler ile merkezi veri tabanlarından yapılan sorgulamalar doğrultusunda elde edilen bilgilerin doğrulanması ve hanenin genel durumunun mahallinde tespit edilmesi amacıyla, Vakıf personeli tarafından başvuruda bulunanın ikametgâhına ve çevresine gidilmek ve hane ziyaret bilgi formu doldurulmak suretiyle gerçekleştirilir.).
  • 4. Adım: Değerlendirmesi yapılır ve Vakıf Mütevelli Heyeti tarafından muhtaçlık kararı verilir.
  • 5. Adım: Mütevelli Heyetinin kararları sistem üzerinden 2022 modülü kullanılarak Genel Müdürlüğe gönderilir. Gerekli işlemlerden sonra aylık bağlanır.
    2022 sayılı Kanun kapsamındaki aylıklara ilişkin tüm iş ve işlemler, başvuru tarihinden itibaren en geç bir ay içinde tamamlanır.


Gerekli Belgeler ?

  • Aylık başvuru formu (Başvuru sisteme girildiğinde alınan form imzalattırılır)
  • Aylık başvurusunun, kanunî temsilciler tarafından yapılması hâlinde mahkemeden alınmış karar örneği, vekil tarafından yapılması hâlinde vekâletname örneği

Uyarı:
Yaşlılık aylığı başvurularında, herhangi bir belge talep edilmemesi esastır.
Başvuruda bulunan kişilerden gelir durumlarının tespiti için belge istenmemesi esastır.

Aylık Başvurusunda Bulunurken;

• Başvurunuzun hizmetlerimiz kapsamında olup olmadığından,
• Başvurunuz aylık işleminin (aylık türünün) doğru olduğundan,
• Tüm belgelerin eksiksiz olarak doldurulduğundan,
• Belgelerin ilgili yerlere onaylatılarak alındığından,
• Başvurunuzun ilgili SYDV’ye teslim edildiğinden,
Emin Olunuz!

Aylık miktarı?

  • Mütevelli Heyeti kararı ile muhtaçlığı tespit edilerek aylığı bağlanan kişilerin aylığa hak kazandıkları tarih, başvuru tarihini takip eden aybaşıdır. 
  • Tüm ödemeler (Başvuru tarihi itibarıyla hak ettiği ödemeler, dönem ödemeleri, ek ödemeler vb.) Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında yapılır.

Aylıkların Artırımı ?
2022 sayılı Kanuna göre yaşlılık aylığı bağlanmış olanlardan, % 70 ve üzeri özürlü olduklarını yetkili hastanelerden alacakları özürlü sağlık kurulu raporu ile belgeleyenlerin aylıkları, bakıma muhtaç özürlü seviyesine arttırılır.
(01/01/2014 tarihi itibariyle bakıma muhtaç özürlü aylığı ( % 70 ve üzeri özürlü), bir aylık: 424,69 TL’ dir.)
Toplam 3 aylık ise 1.274,08 TL’dir.

Ödemeleri Nasıl ve Ne Zaman Alabilirim?
Mütevelli Heyeti kararı ile muhtaçlığı tespit edilerek aylık bağlanan kişilerin aylığa hak Aylığa hak kazanma başlangıç tarihinden ilk aylık ödemesinin yapıldığı ödeme dönemine kadar olan aylık hakları için, aylığın bağlandığı tarihi takip eden ilk ödeme döneminde defaten ödeme yapılır.
Aylıkların ödeme gün ve dönemleri Genel Müdürlük tarafından belirlenir. Belirlenen gün ve dönemlerde ödemeler; hak sahiplerinin kendilerine veya durumlarına göre vekillerine, vasilerine, kayyumlarına veya velilerine peşin olarak yapılır.
kazandıkları tarih, başvuru tarihini takip eden aybaşıdır.
• İlk ödeme ve sonraki tüm ödemeler, Türkiye genelinde herhangi bir PTT şubeleri kanalıyla yapılır.
• 2022 sayılı Kanun uyarınca ödenen aylıklar bir hizmet veya prim karşılığı olamayıp sosyal yardım niteliğindedir. Bu aylıklar Mart, Haziran, Eylül, Aralık olmak üzere üçer aylık dönemler halinde ödenmektedir.
Ödeme Günleri :
Ödemelerde oluşabilecek yığılmaları önlemek amacıyla;
• Doğum tarihinin son rakamı 0 – 5 olan kişilere her dönemin 5 inci günü.
• Doğum tarihinin son rakamı 1 – 6 olan kişilere her dönemin 6 ıncı günü.
• Doğum tarihinin son rakamı 2 – 7 olan kişilere her dönemin 7 inci günü.
• Doğum tarihinin son rakamı 3 – 8 olan kişilere her dönemin 8 inci günü.
• Doğum tarihinin son rakamı 4 – 9 olan kişilere her dönemin 9 uncu günü.
Ödeme yapılmaktadır.

Uyarı!
Aylıkların bağlanmasında ve ödenmesinde kullanılan bütün belgeler, her türlü vergi ve resim ödemelerinden muaftır.
Nafakaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla, 2022 sayılı Kanun uyarınca bağlanan aylıklar kişinin rızası olsa bile haczedilemez, başkasına devir ve temlik edilemez.

Aylık Kesme Nedenleri ?

  • Adres değişikliği (Aylık almakta iken ikametgâhını başka Vakfın görev alanına girecek şekilde değiştirenlerin aylığı durdurulur.)
  • Ölüm
  • Feragat (Aylık sahibinin kendi isteği ile aylıktan faydalanmak istemediğinin yazılı olarak bildirilmesidir. )
  • Muhtaçlığın kalkması (Merkezi ve sosyal incelemelerden elde edilen bilgiler doğrultusunda muhtaç olmadığına karar verilen kişilerin aylıkları Mütevelli Heyet Kararı ile “Muhtaç Olmama” nedeniyle feshedilir.)
  • Özürlülük oranının % 40’ın altına düşmesi
  • Sosyal Güvenlik kaydının tespit edilmesi
  • 18 yaş altı özürlü yakını aylığı alanlar için özürlünün 18 yaşını doldurması
  • 18 yaş altı özürlü yakını aylığı alanlar için bakıcı ile bakılanın aynı hanede ikamet etmediğinin tespit edilmesi
  • 18 yaş altı özürlü yakını aylığı alanlar için bakıcı ile bakılan aynı hanede ikamet etse dahi fiili bakımın gerçekleşmediğinin ve aylığın özürlü için kullanılmadığının tespit edilmesi
  • Türk vatandaşlığından çıkarılması, Türk vatandaşlığını muhafaza edenler hariç yabancı memleket uyruğuna girmesi
  • Aylığın 1 yıl boyunca aralıksız olarak alınmaması

Bildirim Yükümlülüğü?
Aylık almakta olanlar veya aylık sahiplerinin eş, anne, baba, vasi, kayyum, veli veya vekilleri, aylıkların kesilmesini gerektiren durumları üç ay içinde Vakfa bildirmekle yükümlüdürler.
Bu yükümlülüğe uymayarak yersiz aylık tahsilinde bulunanlara ödenmiş olan aylıklar için ödeme tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için kanuni faizi ile birlikte Bakanlık tarafından borç tahakkuk ettirilerek, takip ve tahsili sağlanır. Süresi içinde bildirim yükümlülüğüne uyulmuş olmakla veya aylık hakkından feragat talebinde bulunulmakla birlikte, süresinde aylık kesme işlemi yapılmayarak aylıkların ödenmeye devam olunması durumunda geri tahsil olunacak aylık tutarları için kanuni faiz veya Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) aylık değişim oranlarına göre ayrıca bir fark alınmaz.

Yersiz Ödemelerin Tahsili?
Aylığın kesilmesi gereken ödeme dönemi başından itibaren her nesuretle olursa olsun, istihkaklarından fazla veya yersiz ödenen aylıklar ileilgili hüküm gereği tahakkuk ettirilmiş faiz, borcun tahsilinden önce aynıkişiye tekrar aylık bağlanmış olması durumunda aylıklarından mahsup edilir. Toplam özür oranı, 2022 sayılı Kanuna göreaylık bağlanması gereken oranın altına düşenlerin aylıkları özürlü sağlıkkurulu raporunun düzenlenme tarihini takip eden dönem başından itibarenkesilir. Raporun, Sağlık Bakanlığı veri tabanından temin edilemediğidurumlarda, rapor tarihinden itibaren üç ay içinde yeni raporunu Vakfa teslimetmeyenlerin aldıkları yersiz ödemeler için ödeme tarihinden tahsil tarihinekadar geçen süre için kanuni faizi ile birlikte Bakanlık tarafından borçtahakkuk ettirilir ve takibi sağlanır.Toplam özür oranı, aylık türünü değiştirecekşekilde azalanların aylıkları, özürlü sağlık kurulu raporunun düzenlenmetarihini takip eden dönem başından itibaren azaltılır. Raporun, SağlıkBakanlığı veri tabanından temin edilemediği durumlarda, rapor tarihindenitibaren üç ay içinde yeni raporunu Vakfa teslim etmeyenlerin aldıkları yersizödemeler daha sonra ödenecek aylıklardan 1/4 oranında mahsuben tahsil edilir.Borçların mahsup yoluyla tahsil imkânının kalmaması halinde Bakanlık tarafındantakibi sağlanır.Borçların mahsup yoluyla tahsil imkânının kalmaması halindeBakanlık tarafından takip ve tahsili sağlanır.

İdari Yaptırımlar?
Aylığa hak kazanmak üzeredüzenlenen belgelerin gerçeğe uymadığı tespit edildiği takdirde ödenmiş olanaylıklar için ödeme tarihinden tahsil tarihine kadar geçen süre için Türkiyeİstatistik Kurumunca her ay için belirlenen Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE)aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarıyla birlikte Bakanlıktarafından borç tahakkuk ettirilerek takip ve tahsili sağlanır.Hak sahibinden tahsiliimkanının kalmadığı durumlarda, Bakanlık tarafından tahakkuk edilen borç,aylığın ödenmesinde kasıt, kusur veya ihmali olduğu tespit edilenlerdenmüteselsilen tahsil edilir.Gerçeğe uygun olmayan belgeleri düzenleyen ve kullananlarhakkında genel hükümlere göre ceza kovuşturması yapılması için Bakanlıktarafından Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulur. Bu belgeleridüzenleyenlerin kamu görevlisi olması durumunda, haklarında ayrıca idarisoruşturma açılır.

Muayene ve Tedavi ?
Aylık bağlama işlemi tamamlananlara ait bilgiler, 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin üç numaralı alt bendine göre genel sağlık sigortası kapsamına alınmaları amacıyla Genel Müdürlük tarafından sistem üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir ve bu bildirim sonrasında ilgililer genel sağlık sigortalısı olarak Sosyal Güvenlik Kurumunca tescil olunurlar. Aylıkları durdurulan veya aylıkları kesilenler de aynı yöntemle Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilir.